Πόσες φορές έχετε δει μια διαφήμιση στο διαδίκτυο ή στα κοινωνικά δίκτυα για κάτι που μόνο έχετε σκεφτεί ή έχετε συζητήσει με ανθρώπους, χωρίς όμως να ψάξετε κάτι σχετικό;
Αν και φαίνεται σαν να σας ακούει το κινητό σας (και μπορεί να σας ακούει κάποιες φορές) η αλήθεια είναι πως μια μηχανή έχει καταφέρει να μαντέψει μια σας ανάγκη, πριν καν την καταλάβετε εσείς.
Η εξέλιξη του AI (Artificial Intelligence) σε συνδυασμό με τον τεράστιο όγκο δεδομένων που «αφήνουμε» στο διαδίκτυο, μας φέρνει όλο και πιο κοντά σε μια εποχή που οι μηχανές όχι μόνο καταλαβαίνουν και αποκωδικοποιούν την καταναλωτική, κυρίως, συμπεριφορά μας, αλλά μπορούν και να την προβλέψουν.
Φυσικά, αυτό γεννά ερωτήματα και προβληματισμούς σχετικά με το αν πραγματικά υπάρχει ανθρώπινη βούληση ή αν είμαστε απλώς μια σειρά από δεδομένα, στοιχεία και αιτίες που λειτουργούμε σύμφωνα με κανόνες.
Η θεωρία ότι οι επιλογές μας είναι αποκλειστικό αποτέλεσμα της ζωής μας και του DNA μας είναι βασική ντετερμινιστική και αναφέρει πως κάθε μας πράξη είναι αποτέλεσμα κάποιας αιτίας, και άρα μπορεί όχι μόνο να μελετηθεί, αλλά και να προβλεφθεί (αν έχεις αρκετά δεδομένα).
Σε αυτή τη βάση, το AI προσπαθεί να μελετήσει όσα περισσότερα μπορεί για εμάς και, πάνω στη γνώση που θα αποκτήσει, θέλει να προβλέψει τις κινήσεις που θα κάνουμε.
Για παράδειγμα, αν εγώ, ένας παντρεμένος άντρας πριν τα 40, αρχίσω να επισκέπτομαι ιστοσελίδες με πορνογραφικό υλικό συχνά και σε περίεργες ώρες (11:00 το πρωί) και αφαιρέσω από το Facebook ότι είμαι παντρεμένος, τότε το ΑΙ αρχίζει να βλέπει πως μάλλον είτε έχω χωρίσει ή πάω προς τα εκεί, και άρα προσπαθεί να κατανοήσει και να προβλέψει αν το επόμενο μου βήμα είναι μια ριζική αλλαγή στον τρόπο ζωής, και μου διαφημίζει πχ γυμναστήρια και σπορ αυτοκίνητα.
Αυτό είναι ένα απλοϊκό παράδειγμα με ελάχιστες μεταβλητές, αλλά δείχνει την κατεύθυνση του AI και του τρόπου με τον οποίο προσπαθεί να συνδυάσει πληροφορίες, για να προβλέψει την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Προσωπικά πιστεύω πως η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Πράγματι, για συγκεκριμένες συμπεριφορές, μπορεί το AI, αν έχει πολλά στοιχεία και δεδομένα, να προβλέψει επιθυμίες και ανάγκες ακόμη και πριν αυτές γίνουν αντιληπτές στο άτομο στόχου.
Αλλά από την άλλη, οι άνθρωποι αποτελούμαστε από τόσα δεδομένα και έχουμε το χάος τόσο πολύ στη φύση μας, που δε μπορώ να φανταστώ ότι όλες μας οι επιλογές έχουν προκαθοριστεί από αιτίες που βασίζονται στο πλήθος των παρελθοντικών μας κινήσεων.
Κάθε έργο έρευνας καταναλωτικής συμπεριφοράς χρειάζεται συνδυασμό εργαλείων, από ψυχογραφική ανάλυση μέχρι machine learning, ώστε να έχουμε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες και οπτικές, προτού καταλήξουμε σε συμπεράσματα και πιθανά μελλοντικά μονοπάτια επιλογών. Τα οποία όμως σχεδόν ποτέ δε μπορούν να είναι απόλυτα.