Στην εποχή του IMDB, του Rotten Tomatoes, του Metacritic και πολλών άλλων sites, όπου οι χρήστες μπορούν να εκφράζουν ελεύθερα και ανοιχτά την άποψη τους για μια ταινία ή σειρά και να την βαθμολογούν, παρατηρούμε μια σχετικά τακτική αντιπαράθεση μεταξύ των κριτικών τέχνης και των θεατών. Συχνά, οι κριτικοί τείνουν να βαθμολογούν τις παραγωγές χαμηλότερα από τους θεατές, οι οποίοι όμως είναι και οι τελικοί «καταναλωτές» κάθε εταιρείας παραγωγής ταινιών/σειρών, δημιουργώντας έτσι ένα παράδοξο συναίσθημα για το πώς επηρεάζονται τα έσοδα μιας ταινίας/σειράς.

Όταν βλέπουμε τέτοια φαινόμενα, αναρωτιόμαστε πώς γίνεται να συμβαίνει κάτι αυτό και πώς τελικά δημιουργούνται και προσαρμόζονται οι ταινίες και οι σειρές, ώστε να προσεγγίσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό.

Πώς κρίνουν οι ειδικοί και πώς το κοινό

Στο βάθος αυτής της αντιπαράθεσης μεταξύ κριτικών και κοινού, βρίσκονται τα διαφορετικά «εργαλεία» με τα οποία οι δύο ομάδες βαθμολογούν μια ταινία/σειρά. Οι μεν κριτικοί, έχουν προαποφασισμένα και δοκιμασμένα κριτήρια και έτσι προσπαθούν να βαθμολογήσουν αυτό που βλέπουν μέσα από ένα σχετικά δομημένο ερωτηματολόγιο. Για παράδειγμα, ο κριτικός μιας ταινίας κρατάει σημειώσεις για τη φωτογραφία, τα σκηνικά, τη ροή του σεναρίου, ενώ την ίδια στιγμή ο θεατής μένει περισσότερο με το συναίσθημα και μια γενική εντύπωση αυτού που παρακολούθησε.

Επίσης, οι κριτικοί ζουν την εμπειρία της θέασης μιας ταινίας/σειράς σε ένα σχετικά αποστειρωμένο περιβάλλον, ώστε να μην επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες. Πολλές φορές γίνονται ειδικές προβολές για τους ίδιους, ώστε να μην βρίσκονται σε μέρη στα οποία μπορεί να επηρεαστούν από τις αντιδράσεις των θεατών ή από τα σχόλια του συνοδού τους. Θα μπορούσαμε, δηλαδή, να πούμε πως οι κριτικοί προσπαθούν, στη θεωρία τουλάχιστον, να διατηρήσουν αρκετούς από τους κανόνες μιας έρευνας αγοράς, κρατώντας τον εαυτό τους σε απόσταση από αυτό που κρίνουν/αναλύουν και βασίζοντας το συμπέρασμά τους σε δομημένα κριτήρια.

Από την άλλη, οι θεατές βιώνουν εντελώς διαφορετικά την εμπειρία αυτή και, πολλές φορές, πιστεύουν πως οι κριτικές προέρχονται από ανθρώπους που έχουν αρνητικά συναισθήματα για όλα (σε απλά λόγια «γκρινιάρηδες») ή έχουν χρηματιστεί. Για τους θεατές, μετρούν περισσότερο οι ψυχολογικοί και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως το πόσο καιρό περίμεναν για μια ταινία/σειρά, αν βασίστηκε σε βιβλίο/κόμικ που αγαπούν, ακόμα κι αν η παρέα που το είδαν μαζί είχε κέφι και πέρασαν όμορφα την βραδιά τους.

Έτσι καταλήγουμε στην απλή ερώτηση: τελικά ποιανού η γνώμη μετράει για μια εταιρεία παραγωγής ταινιών/σειρών και τι μπορεί να κάνει η εταιρεία αυτή για να εξασφαλίσει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα;

Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση

Από τη μια πλευρά, οι εταιρείες ενδιαφέρονται τόσο πολύ για τις γνώμες των ειδικών που, ενίοτε, προσπαθούν να επηρεάσουν τη γνώμη τους είτε με δώρα (για να τους καλοπιάσουν) είτε καθυστερώντας να τους δώσουν πρόσβαση στο υλικό, παρά λίγες μόνο μέρες πριν βγει επίσημα η ταινία, ώστε να μην προλάβουν να γράψουν τις κριτικές τους. Επενδύουν σε δημόσιες σχέσεις μαζί τους και προσπαθούν να δημιουργήσουν μια συμμαχία όπου μπορούν.

Όμως, από την άλλη πλευρά, όταν πρόκειται για έρευνα και στατιστικές αναλύσεις πρόβλεψης, όλες σχεδόν οι εταιρείες παραγωγής ταινιών απευθύνονται στον τελικό καταναλωτή, δηλαδή στο κοινό, μέσω ειδικών εταιρειών έρευνας και ανάλυσης της αγοράς. Γίνονται ειδικές και ξεχωριστές προβολές σε ομάδες στόχου (target groups) και μετριούνται οι αντιδράσεις και τα σχόλια των συμμετεχόντων.

Δεν είναι ασυνήθιστο, ειδικά στις σειρές όπου το κόστος είναι χαμηλότερο, να γίνονται αλλαγές της τελευταίας στιγμής με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας. Για παράδειγμα, έχει τύχει να αντικατασταθούν ηθοποιοί, να αλλάξει η κατάληξη κάποιου χαρακτήρα ή και να γίνουν αλλαγές στο σενάριο, όταν η αντίδραση των ομάδων εστίασης (focus groups) είναι έντονα αντίθετη με τις επιλογές που έκαναν αρχικά οι δημιουργοί/παραγωγοί.

Με αυτούς τους τρόπους, οι εταιρείες παραγωγής προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, ενώ στις άσχημες περιπτώσεις προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τις απώλειες τους.
Η έρευνα και σωστή πρόβλεψη, τους δίνει τη γνώση και τα εργαλεία που χρειάζονται, ώστε να βελτιώσουν τα αδύνατα τους σημεία και να αντιδράσουν έγκαιρα στις αρνητικές αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορεί να προκύψουν από την κριτική των ειδικών και των θεατών.