Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση που απασχολεί αρκετούς ανθρώπους. Με βάση τα τελευταία στοιχεία και σύμφωνα με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία 430 εκατομμύρια ενηλίκων παγκοσμίως πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ενώ στην Ελλάδα τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι το 10-12% του πληθυσμού έχει διαβήτη, και υπάρχει και ένα ποσοστό 3-4% που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο.
Στην Ierax Analytix πραγματοποιήσαμε μια έρευνα σε συνεργασία με το περιοδικό «Στα χρώματα του διαβήτη» για την αναγνωρισιμότητα του διαβήτη στη χώρα μας. Ειδικότερα διερευνήσαμε τους μύθους, τις αλήθειες αλλά και τη γνώμη και γνώση των ατόμων που έχουν σακχαρώδη διαβήτη (είτε αυτοί ή κάποιοι από το οικογενειακό τους περιβάλλον) ως προς την πάθηση αυτή.
Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με την έρευνά, από όσους έχουν εμφανίσει αυτοί ή κάποιοι από το οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον τους σακχαρώδη διαβήτη 7 στους 10 το ανακάλυψαν τυχαία από εξετάσεις ενώ μόλις το 12% έπειτα από προτροπή κάποιου γιατρού.
Επίσης, τουλάχιστον 7 στους 10 πιστεύουν ότι το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη (κληρονομικότητα) είναι από τους πιο ισχυρούς παράγοντες που αποτελούν κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη. Ακόμα η παχυσαρκία και η έλλειψη φυσικής άσκησης συμπληρώνουν τους 3 πιο δυνατούς παράγοντες που πιστεύουν οι συμμετέχοντες ότι αποτελούν κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη.
Ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα που απασχολεί την κοινωνία ως προς την πάθηση του σακχαρώδους διαβήτη είναι η γνώση για τη διατροφή και την καθημερινότητα των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Ειδικότερα, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων γνωρίζουν ότι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να ασκούνται τακτικά (79.6%) και ότι ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών και άλλων καρδιακών παθήσεων (74.2%). Ακόμα, γνωρίζουν σωστά ότι οι γυναίκες μπορούν να εμφανίσουν διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ότι τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν πρόβλημα στα νεφρά. Από την άλλη ισχυρίζονται λανθασμένα ότι το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο διαβήτη λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε σάκχαρα κατά 43%, ότι ο διαβήτης τύπου 2 είναι ιάσιμος κατά 22.1% και ότι σχεδόν 3 στους 10 πιστεύουν ότι η έναρξη ινσουλίνης σημαίνει πως ο διαβήτης είναι στο τελικό του στάδιο.
Ως προς τους μύθους και τις αλήθειες ένα μεγάλο πρόβλημα των τελευταίων ετών ήταν η γνώση των ανθρώπων γύρω από την πάθηση και οι λανθασμένες απόψεις που δημιουργούνταν. Παρατηρούμε όμως ότι αυτή η στάση έχει μειωθεί κάπως. Πιο συγκεκριμένα το 81% πιστεύει λανθασμένα ότι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη δεν πρέπει να καταναλώνουν τροφές με ζάχαρη. Το πιο σημαντικό σε αυτή τη δήλωση είναι ότι την πιστεύουν περισσότερο άτομα που έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε αυτοί είτε κάποιος από το φιλικό τους περιβάλλον). Η αλήθεια πίσω από την άποψη αυτή είναι ότι μπορούν να καταναλώσουν τροφές με ζάχαρη αλλά σε συγκεκριμένες ποσότητες και πάντα σε συνεννόηση με τον γιατρό τους και με την ειδική διατροφή που ακολουθούν. Τροφές με ζάχαρη αλλά με μέτρο δεν απαγορεύονται.
Το 56% πιστεύει σωστά ότι είναι μύθος πως τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη δεν πρέπει να καταναλώνουν τροφές με άμυλο. Η αλήθεια πίσω από την άποψη αυτή είναι ότι μπορούν να καταναλώσουν τροφές με άμυλο αλλά με μέτρο και σε μικρές ποσότητες. Από τα άτομα που συμμετείχαν και δεν είχαν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε αυτοί είτε κάποιος από το οικογενειακό τους περιβάλλον) πιστεύουν λανθασμένα ότι αυτή η άποψη είναι αλήθεια.
Ακόμα, το 72% πιστεύει σωστά ότι η άποψη «τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη δεν πρέπει να καταναλώνουν τροφές με αλάτι» είναι μύθος. Η αλήθεια είναι ότι μπορούν να καταναλώσουν τροφές με αλάτι αλλά σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού τους και ίσως βάσει ενός ειδικού διατροφολογίου.
8 στους 10 πιστεύουν σωστά ότι είναι μύθος πως αν καταναλώνεις πολλά γλυκά θα εμφανίσεις σίγουρα σακχαρώδη διαβήτη. Δεν συνδέεται άμεσα η κατανάλωση γλυκών με την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη αλλά είναι ένας παράγοντας κινδύνου που μπορεί να επηρεάσει την πιθανότητα εμφάνισης της πάθησης. Το σημαντικό εδώ είναι ότι τα άτομα που δεν έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε οι ίδιοι είτε κάποιοι από το οικογενειακό τους περιβάλλον) πιστεύουν πιο ισχυρά ότι αυτή η άποψη είναι μύθος σε σύγκριση με τα άτομα που έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε οι ίδιοι είτε κάποιοι από το οικογενειακό τους περιβάλλον).
67% πιστεύουν σωστά ότι είναι μύθος πως τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα επηρεάζονται μόνο από τη διατροφή και 78% πως αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη σίγουρα έχουν και αυτοί. Για το τελευταίο, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες κληρονομικότητας αλλά δεν είναι απόλυτο γι αυτό πρέπει να παρακολουθείται τακτικά η κατάσταση υγείας από τον γιατρό τους καθώς επίσης και να προσέχουν τη διατροφή τους και τη φυσική τους κατάσταση. Σημαντικό εδώ είναι ότι άτομα που δεν έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε οι ίδιοι είτε κάποιοι από το οικογενειακό τους περιβάλλον) πιστεύουν πιο έντονα ότι αυτή η άποψη είναι μύθος σε σύγκριση με τα άτομα που έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε οι ίδιοι είτε κάποιοι από το οικογενειακό τους περιβάλλον).
Επίσης, το 70% πιστεύει σωστά ότι είναι μύθος πως αν παρατηρηθεί αυξημένο ζάχαρο είναι σίγουρα διαβήτης. Δεν είναι σίγουρο αλλά είναι πιθανή ένδειξη που πρέπει να ελεγχθεί από έναν ειδικό γιατρό. Αξιοσημείωτο και εδώ είναι πως τα άτομα που δεν έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε οι ίδιοι είτε κάποιοι από το οικογενειακό τους περιβάλλον) πιστεύουν πιο ισχυρά ότι αυτή η άποψη είναι μύθος σε σύγκριση με τα άτομα που έχουν εμφανίσει σακχαρώδη διαβήτη (είτε οι ίδιοι είτε κάποιοι από το οικογενειακό τους περιβάλλον).
Το 91% πιστεύει σωστά ότι είναι μύθος πως αν εμφανίσεις σακχαρώδη διαβήτη και παίρνεις φαρμακευτική αγωγή μπορείς να καταναλώνεις ότι θέλεις. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορείς να καταναλώνεις ότι θέλεις και σε οποιαδήποτε ποσότητα. Η φαρμακευτική αγωγή ρυθμίζει την κατάσταση της νόσου, δεν την ιάζει. Γι αυτό το λόγο και με φαρμακευτική αγωγή πρέπει να προσέχεται η διατροφή των νοσούντων.
Το ότι μια γυναίκα που εμφανίζει σακχαρώδη διαβήτη δεν μπορεί να τεκνοποιήσει πιστεύουν σωστά ότι είναι μύθος κατά 92%. Η αλήθεια πίσω από αυτή την άποψη είναι ότι μπορεί να τεκνοποιήσει αλλά υπάρχουν αρκετές πιθανότητες το παιδί να γεννηθεί με διαβήτη.
Υπάρχει η άποψη ότι τα υγιεινά τρόφιμα δεν ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Το 58% πιστεύει ότι είναι μύθος και ότι ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου κάτι που είναι σωστό. Μπορεί να είναι φυσικά σάκχαρα αλλά καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες φρούτων και λαχανικών και γενικά υγιεινών τροφίμων μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα σακχάρου.
Επιπλέον 7 στους 10 πιστεύουν ότι στη χώρα μας η εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη δεν θεωρείται taboo και 4 στους 5 πιστεύουν ότι δεν υπάρχει σωστή ενημέρωση στην Ελλάδα σχετικά με τον σακχαρώδη διαβήτη.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι περισσότεροι ενημερώνονται σχετικά με το σακχαρώδη διαβήτη μόνοι τους και ακολουθεί η ενημέρωση μέσω της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας. Μόλις το 7% ενημερώνεται από το σχολείο ή μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος και το 4% δηλώνει από το γιατρό του.
Οι περισσότεροι επιθυμούν να βλέπουν διαφημίσεις/ενημερώσεις σχετικές με την ευαισθητοποίηση γύρω από το σακχαρώδη διαβήτη από την τηλεόραση και ακολουθούν με μικρή διαφορά τα social media και τα ιατρεία/νοσοκομεία/διαγνωστικά κέντρα και θέλουν να ενημερώνονται κυρίως από εξειδικευμένους γιατρούς (98%).
Τέλος, η πιο γνωστή επιπλοκή στο διαβήτη πιστεύουν ότι είναι η καρδιαγγειακή νόσος (43%) ενώ ελάχιστοι πιστεύουν ότι είναι η νευρική νόσος (6%).
Η έρευνα έγινε διαδικτυακά στις 30/03/2021 έως 06/04/2021 από την Ierax Analytix σε συνεργασία με το περιοδικό «Στα χρώματα του διαβήτη», όπου συμμετείχαν 1028 άνδρες και γυναίκες πανελληνίως (40%-60% αντίστοιχα) ηλικίας 18 ετών και άνω.